KOMENTARZ DO STANOWISKA PSOR

W ostatni czwartek został opublikowany Raport "Prześwietlamy Kasze Gryczane", który prezentuje wyniki przeprowadzonych we wrześniu badań laboratoryjnych 10 wybranych kasz gryczanych na zawartość pozostałości kontrowersyjnego glifosatu. Raport odbił się szerokim echem w mediach społecznościowych i został bardzo pozytywnie odebrany przez Konsumentów. Świadczy to o palącej potrzebie dostępu do informacji tej grupy społecznej.

Potwierdza to trend zdiagnozowany przez firmę analityczną Mintel, która to już w roku 2018 wskazywała, na fakt utraty zaufania do branży spożywczej ze strony konsumentów i oczekiwania pełnej jawności.

W wyniku publikacji Raportu sieć handlowa Lidl poinformowała o wycofaniu ze sprzedaży nr partii produktów, w których stwierdzono pozostałości herbicydu glifosat. Firma Sonko oświadczyła, iż badanie wykonane na jej zlecenie nie wykazało nieprawidłowości, a firmy Janex i Cenos nie odniosły się do zarzutów.

Krytycznie do raportu odniosło się Polskie Stowarzyszenie Ochrony Rośli (czytaj tutaj), które zrzesza producentów i importerów pestycydów i innej chemii wykorzystywanej w rolnictwie. Krytyka tej grupy interesu jest zrozumiała, jednakże trzeba ten głos uznać za mało obiektywny w całej dyskusji.

W odróżnieniu do PSOR, organizatorzy badania - Fundacja Konsumentów i Program FoodRentgen - działają w imieniu i na rzecz szeroko pojętego konsumenta, a Raport jest kontynuacją dobrej tradycji testów konsumenckich, które są dość powszechne w Europie Zachodniej praktycznie od lat 60 ubiegłego stulecia, a w Polsce, z różnych powodów, nigdy nie miały możliwości zaistnieć na szerszą skalę.

PSOR zarzucił organizatorowi badań brak rzetelności i wywołanie strachu wśród konsumentów. Tymczasem Raport został stworzony przez konsumentów, badania zostały sfinansowane ze środków konsumentów i patrząc na masową reakcję tej grupy widać, że precyzyjnie trafił w ich potrzeby. To, co PSOR nazywa wywoływaniem strachu wśród konsumentów, my zdefiniowalibyśmy jako budzenie świadomości konsumenckiej oraz dostarczenie tak oczekiwanej transparentności informacji produktów spożywczych. Tego typu rankingi pozwalają konsumentom cieszyć się wolnością wyboru produktów, które w ich mniemaniu są najlepsze dla nich i ich rodzin. Raport nie dyskryminuje żadnej grupy konsumentów, bo przykładowo konsument wierzący w zbawienną moc glifosatu może bez przeszkód wybrać produkt o jego najwyższym stężeniu.

Warto podkreślić, iż działanie Fundacji Konsumentów i Programu FoodRentgen uzupełnia system kontroli żywności o Społeczną Zaufaną Stronę Trzecią, która to dostarcza konsumentom, organom kontrolnym, a także producentom dodatkowych informacji. Z drugiej strony mobilizuje producentów do stałej poprawy jakości swoich produktów. Dzięki temu system kontroli żywności może stawać się jeszcze skuteczniejszy. Ponadto, wszelkie badania są wykonywane w Laboratoriach stanowiących integralną część tego właśnie systemu.

Kwestionując metodologię badań, PSOR stwierdził, że budzi ona “szereg wątpliwości”. “Nieuzasadnione jest stawianie tezy, według której 40 proc. kasz dostępnych na rynku jest skażonych, w momencie, gdy analizie poddano 10 przypadkowo wybranych produktów” - oświadcza PSOR.

Tymczasem nie ma nigdzie w raporcie uogólnienia, przekładającego wyniki badania na cały rynek, a PSOR nie podało też żadnych innych argumentów, które uzasadniałyby zarzuty względem metodologii badania.

Celem raportu było dostarczenie informacji konsumentom na temat obecności pozostałości glifosatu w produktach z naciskiem na wskazanie pozytywnego przykładu produktów z górnej części rankingu. Naszym celem nie było analizowanie wyników pod kątem zagrożenia dla zdrowia konsumentów, a jedynie zebranie faktów udokumentowanych badaniami naukowymi i wynikających z osobistych doświadczeń ekspertów na temat potencjalnych zagrożeń. W naszym mniemaniu obiektywna ocena zagrożenia dla zdrowia konsumentów na dzień dzisiejszy nie jest możliwa ze względu na stan naszej wiedzy i brak badań międzypokoleniowych. Eksperci często ograniczają pojęcie zagrożenia dla zdrowia do absorbcji przez organizm dawki powodującej tzw. toksyczność ostrą, która powoduje śmierć co najmniej 50% badanej populacji. Toksyczność ostra nie wyczerpuje tematu zagrożenia dla zdrowia. Często pomija się aspekt oddziaływania na zdrowie małych dawek badanej substancji przez długi okres czasu. Nie jest również badany aspekt interakcji między wieloma substancjami i pozostałościami chemicznymi w produktach i ich wpływu na zdrowie. Jest to natomiast informacja, którą konsument powinien znać lub co najmniej mieć do niej dostęp. Pojedynczego konsumenta nie stać jest na kosztowne badania, dlatego zebrała się grupa osób zainteresowanych taką informacją. Raport “Prześwietlamy kasze gryczane” wskazuje jedynie na fakty - pokazuje poziom pozostałości glifosatu w danej partii produktu. Dopiero cykliczne badania na przestrzeni czasu mogą pokazać podejście do jakości i bezpieczeństwa poszczególnych producentów i wskazać liderów w tej dziedzinie.